De Kerststol

De kerststol heeft een lange geschiedenis in Duitse bakkerijen.
De stol werd al in 1329 vermeld in het Naumburgse (nu Saale) gildeprivilege: de bakkers moesten hem met Kerstmis als extra belasting aan de stad geven.
Destijds was het recept voor een stol verre van zoals we het nu kennen: het was eigenlijk een langwerpig brood bestrooid met bloem.
Maar zowel de naam als het uiterlijk zijn hetzelfde gebleven: ‘Stollen’ komt van het Oudhoogduitse ‘stollo’ voor paal of stijl, want zo zag het brood eruit.
Ze moeten echter het kindje Jezus voor ogen hebben gehad, gewikkeld in doeken.
Dit leidde ertoe dat de stol zijn bijzondere vorm kreeg en altijd bestrooid werd met veel poedersuiker, tot op de dag van vandaag.
 
Een recept voor een stol, dat in ieder geval in de basis meer deed denken aan de huidige kerststol, werd in 1730 in Saksen bedacht.
De Zeithain-reuzenstol, die gebakken werd voor de troepen van August de Sterke, was enkele meters lang en bestond uit gist, eieren, boter, melk en meel.
Rozijnen, suiker of kruiden worden echter niet vermeld in de historische gegevens.
Maar vanaf dat moment werd het gebak verder verfijnd tot het de bekende en populaire kerststol werd die we vandaag de dag kennen.
In principe worden stollen het hele jaar door gebakken en tijdens de adventstijd en Kerstmis verandert de naam, maar niet het recept.
Zoals bij veel traditioneel gebak hebben gezinnen en bakkers hun eigen recepten, die al tientallen jaren worden gebruikt.
De bekendste stol is natuurlijk de Dresden Kerststol, ook wel Striezel genoemd.
Alleen kerststollen die in de omgeving van Dresden worden gemaakt, aan bepaalde eisen aan de ingrediënten en de onderlinge verhoudingen van de ingrediënten voldoen en niet in vormen worden gebakken, mogen de naam Dresdner Stollen dragen.

Het feit dat de stol op bakplaten de oven in gaat, heeft ertoe geleid dat de kerststol volgens familierecept niet thuis werd gebakken, vooral niet in Saksen en Thüringen.
Het deeg of alleen de ingrediënten werden naar de bakker gebracht, die voor de rest zorgde.
Omdat bakkers kerststollen meestal voor meerdere gezinnen tegelijk bakken, had elk gezin stolbordjes met hun naam erop, die in de oven in de stol werden geplakt.
Dit was vroeger in Limburg zo ook gebruikelijk met de vlaai.

De kerststol, samen met Lebkuchen (peperkoek), hoort gewoon bij Kerstmis.